Opmerkingen 8, het begrip "schöne Seele"
De uitdrukking schöne Seele was in de 18e eeuw wijd verbreid. Meestal bedoelde men daarmee een door de ziel gevormde mens, een harmonische, door de natuur op het goede gerichte ziel. Het uitgangspunt hiervoor is terug te voeren op Plato (zie o.a. zijn boek Politeia (De staat) en Symposion (Het gastmaal).
J.W. von Goethe - Wilhelm Meisters Lehrjahre
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 2)
Zij groeide verder op, en ondertussen volgde de erfprins zijn vader op. Aan het hof en in de stad was veel opwinding. Zij was nu ook oud genoeg, om aan het hof voorgesteld te worden.
Haar leraar Frans bleef haar verder waarschuwen (nog altijd ten gevolge van haar verhaal over Phyllis).
Mein ehrlicher Mentor fuhr fort, mich auf eine bescheidene und doch treffende Weise zu warnen
Zij nam hem dat wel eens kwalijk, en zij was er ook niet van overtuigd
die Frauen unter allen Umständen für so schwach zu halten
Haar gevoelens voor het onzichtbare, vroeger zo sterk aanwezig, waren bijna helemaal verdwenen. God was niet meer zo nadrukkelijk in haar leven aanwezig. Zij omschrijft dit als de leegste jaren in haar leven.
Maar toch ervoer zij zo iets als begeleiding :
ich seh' es als eine Führung an, dass mir keiner von den vielen schönen, reichen und wohlgekleideten Männern gefiel ... Auf diese Weise war ich moralisch und physisch sehr isoliert, ...
Het duurde dan ook een hele tijd, vooraleer zij een gesprek had met een vriend van haar vader, die men spottend Narziss noemde. Pas toen werd zij zich terug bewust van al haar kennis.
Wordt vervolgd ...
Zij groeide verder op, en ondertussen volgde de erfprins zijn vader op. Aan het hof en in de stad was veel opwinding. Zij was nu ook oud genoeg, om aan het hof voorgesteld te worden.
Haar leraar Frans bleef haar verder waarschuwen (nog altijd ten gevolge van haar verhaal over Phyllis).
Mein ehrlicher Mentor fuhr fort, mich auf eine bescheidene und doch treffende Weise zu warnen
Zij nam hem dat wel eens kwalijk, en zij was er ook niet van overtuigd
die Frauen unter allen Umständen für so schwach zu halten
Haar gevoelens voor het onzichtbare, vroeger zo sterk aanwezig, waren bijna helemaal verdwenen. God was niet meer zo nadrukkelijk in haar leven aanwezig. Zij omschrijft dit als de leegste jaren in haar leven.
Maar toch ervoer zij zo iets als begeleiding :
ich seh' es als eine Führung an, dass mir keiner von den vielen schönen, reichen und wohlgekleideten Männern gefiel ... Auf diese Weise war ich moralisch und physisch sehr isoliert, ...
Het duurde dan ook een hele tijd, vooraleer zij een gesprek had met een vriend van haar vader, die men spottend Narziss noemde. Pas toen werd zij zich terug bewust van al haar kennis.
Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 18 Jan 2009, 14:47, 1 keer totaal gewijzigd.
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 3)
Aldus kwam zij in contact met de gangbare Franse literatuur, wat zij geheim hield, want
Man hatte die gelehrten Weiber lächerlich gemacht, und man wollte auch die unterrichteten nicht leiden, ...
Wie weet, hoe lang zij nog op deze wijze zou voortgeleefd hebben, ware het niet, dat de verhoudingen eerder toevallig veranderd waren. Tijdens een feest, waarop zowel zij als Narziss uitgenodigd waren, kwam het tot een gevecht, waarbij Narziss zwaar gewond werd. Tijdens een gesprek met haar vader de dag nadien, zou Narziss om haar hand gevraagd hebben.
Die Unruhe, in der ich lebte, war um so heftiger, je sorgfältiger ich sie vor allen Menschen zu verbergen suchte ... Der Gedanke des Ehestandes hat für ein halbkluges Mädchen gewiss etwas Schreckhaftes
Wordt vervolgd ...
Aldus kwam zij in contact met de gangbare Franse literatuur, wat zij geheim hield, want
Man hatte die gelehrten Weiber lächerlich gemacht, und man wollte auch die unterrichteten nicht leiden, ...
Wie weet, hoe lang zij nog op deze wijze zou voortgeleefd hebben, ware het niet, dat de verhoudingen eerder toevallig veranderd waren. Tijdens een feest, waarop zowel zij als Narziss uitgenodigd waren, kwam het tot een gevecht, waarbij Narziss zwaar gewond werd. Tijdens een gesprek met haar vader de dag nadien, zou Narziss om haar hand gevraagd hebben.
Die Unruhe, in der ich lebte, war um so heftiger, je sorgfältiger ich sie vor allen Menschen zu verbergen suchte ... Der Gedanke des Ehestandes hat für ein halbkluges Mädchen gewiss etwas Schreckhaftes
Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 23 Nov 2008, 20:26, 1 keer totaal gewijzigd.
-
Gast
Dettie schreef:Ik snap het niet zo
s Anderendaags is zij hees, stijf, en al snel heeft zij koorts. Haar toestand verslechtert snel, en zij roept Wilhelm bij zich. Zij overhandigt hem een brief die hij moet laten toe komen bij de vader van haar kind.
Zij begrijpt ook dat Wilhelm de vader van Felix is, alhoewel dit niet expliciet vermeld wordt.
Dus Wilhelm moet eigenlijk de brief zelf lezen?
Dettie, ik heb hiervoor even het Goethe-woordenboek geraadpleegd (reeds ten dele beschikbaar online : http://germazope.uni-trier.de/Projects/ ... wb/vorwort ), want ik zag het zelf niet zo direct. Blijkbaar wordt dit verder op in het boek nog duidelijker : Felix is de zoon van Wilhelm en Mariane, zijn eerste geliefde : Empfangen Sie das liebliche Kind aus unserer Hand .. wagen Sie es, glücklich zu sein (Boek 7, hoofdstuk 9)
De band met Aurelie ontgaat mij nu ook even.
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 4)
Door deze ontsteltenis kwam zij terug tot zichzelf.
allein die sehr unterbrochene Bekanntschaft mit dem unsichtbaren Freunde war so leicht nicht wieder hergestellt
Ondertussen werd haar vriend gewroken door een duel, en kwam hij alweer, nog niet helemaal hersteld, aan huis. Ook na zijn genezing blijft hij de familie bezoeken, gevoelens worden daarbij niet geuit.
blieb alles unerörtert
Zij kon met niemand over haar gevoelens praten, en van God was ze nog steeds te ver verwijderd.
Op een dag bezocht Narziss haar, terwijl zij alleen thuis was.
und fragte mich, ob ich ihm mein Herz und, wenn er eine ehrenvolle, wohlbesoldete Stelle erhielte, auch dereinst meine Hand schenken wollte.
Zij verwees hem voor een antwoord naar haar ouders. Een ja volgde, maar zusters en tantes werd voorlopig om geheimhouding gevraagd.
Hier volgt nu een opsomming van het voordeel, Bräutigam te zijn, tegenover Liebhaber. Samengevat komt het er op neer dat
Die Liebe zwischen beiden Personen nimmt dadurch nicht ab, aber sie wird vernünftiger
en
der Bräutigam herrscht nicht wie der Ehemann ; er bittet nur
Toch waren er kleinigheden, die een schaduw op hun verhouding wierp. Narziss verlangde niets, wat nog verboden was.
Allein über die Grenzen der Tugend und Sittsamkeit waren wir sehr verschiedene Meinung
En zij moest denken aan de waarschuwingen van haar oude taalleraar, en ook aan het hulpmiddel waarvan zij toentertijd gebruik maakte : God.
Wordt vervolgd ...
Door deze ontsteltenis kwam zij terug tot zichzelf.
allein die sehr unterbrochene Bekanntschaft mit dem unsichtbaren Freunde war so leicht nicht wieder hergestellt
Ondertussen werd haar vriend gewroken door een duel, en kwam hij alweer, nog niet helemaal hersteld, aan huis. Ook na zijn genezing blijft hij de familie bezoeken, gevoelens worden daarbij niet geuit.
blieb alles unerörtert
Zij kon met niemand over haar gevoelens praten, en van God was ze nog steeds te ver verwijderd.
Op een dag bezocht Narziss haar, terwijl zij alleen thuis was.
und fragte mich, ob ich ihm mein Herz und, wenn er eine ehrenvolle, wohlbesoldete Stelle erhielte, auch dereinst meine Hand schenken wollte.
Zij verwees hem voor een antwoord naar haar ouders. Een ja volgde, maar zusters en tantes werd voorlopig om geheimhouding gevraagd.
Hier volgt nu een opsomming van het voordeel, Bräutigam te zijn, tegenover Liebhaber. Samengevat komt het er op neer dat
Die Liebe zwischen beiden Personen nimmt dadurch nicht ab, aber sie wird vernünftiger
en
der Bräutigam herrscht nicht wie der Ehemann ; er bittet nur
Toch waren er kleinigheden, die een schaduw op hun verhouding wierp. Narziss verlangde niets, wat nog verboden was.
Allein über die Grenzen der Tugend und Sittsamkeit waren wir sehr verschiedene Meinung
En zij moest denken aan de waarschuwingen van haar oude taalleraar, en ook aan het hulpmiddel waarvan zij toentertijd gebruik maakte : God.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 5)
Zij was God dankbaar voor haar lieve bruidegom. Zij bad tot hem over wat haar bang maakte, en merkte niet, dat zij eigenlijk begeerde wat haar bang maakte.
"Bewahre mich vor Versuchung !" ...
Buiten Narziss bestond er voor haar niets meer. Zelfs juwelen en klederen hielden haar alleen maar bezig in functie van Narziss.
Zij voelde meer en meer de behoefte, met God over haar gevoelens en gedachten te spreken. Want haar liefde voor Narziss
war dem ganzen Schöpfungsplane gemäss und stiess nirgend gegen meine Pflichen an
Narziss zelf merkte hiervan niets. Hij gaf haar zelfs tijdschriften, die alles, wat met het onzichtbare, met het goddelijke te maken had, bestreden.
En zoals alle mannen,
spottete über gelehrte Frauen
Aan het hof ondertussen werd een van de graven zeer gewaardeerd. Ook Narziss was vaak met hem te zien, en zij discussieerden ook over
die Tugend der Frauen
Bij zijn vertrek stuurt de graaf Narziss een gedicht, dat de ronde doet. Iedereen denkt hierbij natuurlijk het zijne.
worin ihres freundschaftlichen Streites gedacht war, und mein Freund am Ende glücklich gepriesen wurde, dass er nach so manchen Zweifeln und Irrtümern in den armen einer reizenden und tugendhaften Gattin, was Tugend sei, am sichersten erfahren würde
Zo verliep het eerste jaar van hun verloving.
Wordt vervolgd ...
Zij was God dankbaar voor haar lieve bruidegom. Zij bad tot hem over wat haar bang maakte, en merkte niet, dat zij eigenlijk begeerde wat haar bang maakte.
"Bewahre mich vor Versuchung !" ...
Buiten Narziss bestond er voor haar niets meer. Zelfs juwelen en klederen hielden haar alleen maar bezig in functie van Narziss.
Zij voelde meer en meer de behoefte, met God over haar gevoelens en gedachten te spreken. Want haar liefde voor Narziss
war dem ganzen Schöpfungsplane gemäss und stiess nirgend gegen meine Pflichen an
Narziss zelf merkte hiervan niets. Hij gaf haar zelfs tijdschriften, die alles, wat met het onzichtbare, met het goddelijke te maken had, bestreden.
En zoals alle mannen,
spottete über gelehrte Frauen
Aan het hof ondertussen werd een van de graven zeer gewaardeerd. Ook Narziss was vaak met hem te zien, en zij discussieerden ook over
die Tugend der Frauen
Bij zijn vertrek stuurt de graaf Narziss een gedicht, dat de ronde doet. Iedereen denkt hierbij natuurlijk het zijne.
worin ihres freundschaftlichen Streites gedacht war, und mein Freund am Ende glücklich gepriesen wurde, dass er nach so manchen Zweifeln und Irrtümern in den armen einer reizenden und tugendhaften Gattin, was Tugend sei, am sichersten erfahren würde
Zo verliep het eerste jaar van hun verloving.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 6)
Terwijl voor Narziss alle kansen open liggen op een mooie carrière, wendde zij zich tot God, dem unsichtbaren Freunde.
Maar hij heeft pech. En bovendien hatte er weniger Kraft als ich, en moest zij hem troosten. En er was niet alleen dat. Geen enkele poging, om aan een betrekking te geraken, scheen te willen lukken. En alles wat hij haar vertelde trug ich zuletzt an den Ort, wo mein Anliegen so wohl aufgenommen wurde.
God troostte haar niet altijd, en tenslotte begreep ze ook waarom.
dass alles von der Beschaffenheit meiner Seele abhing ; wenn die nicht ganz in der geradesten Richtung zu Gott gekehrt war, so blieb ich kalt;
Al hoewel zij dit vrij vlug begreep, duurde het bijna een jaar vooraleer zij dit ook wilde toegeven (und suchte tausend Ausflüchte).
De oorzaak lag vooral in domme ontspanning en bezigheden, en hoe hier uit te komen in een wereld waarin alles onverschillig en geweldig is.
ich bedurfte einer kräftigen Unterstützung, und die verlieh mir Gott nicht, wenn ich mit der Schellenkappe herumlief
En toen begon zij het voor en tegen van alle handelingen tegen elkaar af te wegen, waarbij eerst dansen en spelen aan de beurt kwam. zij las alles wat zij hierover maar te pakken kon krijgen. Daarbij moest ze natuurlijk ook rekening houden met de mogelijke reacties van Narziss, waneer zij bepaalde dingen zou laten.
Wordt vervolgd ...
Terwijl voor Narziss alle kansen open liggen op een mooie carrière, wendde zij zich tot God, dem unsichtbaren Freunde.
Maar hij heeft pech. En bovendien hatte er weniger Kraft als ich, en moest zij hem troosten. En er was niet alleen dat. Geen enkele poging, om aan een betrekking te geraken, scheen te willen lukken. En alles wat hij haar vertelde trug ich zuletzt an den Ort, wo mein Anliegen so wohl aufgenommen wurde.
God troostte haar niet altijd, en tenslotte begreep ze ook waarom.
dass alles von der Beschaffenheit meiner Seele abhing ; wenn die nicht ganz in der geradesten Richtung zu Gott gekehrt war, so blieb ich kalt;
Al hoewel zij dit vrij vlug begreep, duurde het bijna een jaar vooraleer zij dit ook wilde toegeven (und suchte tausend Ausflüchte).
De oorzaak lag vooral in domme ontspanning en bezigheden, en hoe hier uit te komen in een wereld waarin alles onverschillig en geweldig is.
ich bedurfte einer kräftigen Unterstützung, und die verlieh mir Gott nicht, wenn ich mit der Schellenkappe herumlief
En toen begon zij het voor en tegen van alle handelingen tegen elkaar af te wegen, waarbij eerst dansen en spelen aan de beurt kwam. zij las alles wat zij hierover maar te pakken kon krijgen. Daarbij moest ze natuurlijk ook rekening houden met de mogelijke reacties van Narziss, waneer zij bepaalde dingen zou laten.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 7)
Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want dingen zoals dansen deed zij alleen om zijnentwille. Het lukte haar niet echt, er voor te zorgen, dat teglijkertijd haar hart voor de inwerkingen van het onzichtbare wezen open bleef.
Warum waren sie mir nicht unschuldig ?, deze dingen die iedereen gewoon deed, en daarbij plezier had. Zij vond deze ook niet zo onschuldig, weil ich nicht, wie andre meinesgleichen, unbekannt mit meiner Seele war. Er bestonden hogere gevoelens, die plezier schonken, dat men tevergeefs bij Lustbarkeiten zocht.
Er bleef haar maar een keuze :
ich musste entweder die reizenden Vergnügungen oder die erquickenden innerlichten Emfindungen entbehren.
Het pleit was al beslist, want ook als er iets naar zinnelijke vreugde zweemde, kon zij er niet meer van genieten.
Wordt vervolgd ...
Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want dingen zoals dansen deed zij alleen om zijnentwille. Het lukte haar niet echt, er voor te zorgen, dat teglijkertijd haar hart voor de inwerkingen van het onzichtbare wezen open bleef.
Warum waren sie mir nicht unschuldig ?, deze dingen die iedereen gewoon deed, en daarbij plezier had. Zij vond deze ook niet zo onschuldig, weil ich nicht, wie andre meinesgleichen, unbekannt mit meiner Seele war. Er bestonden hogere gevoelens, die plezier schonken, dat men tevergeefs bij Lustbarkeiten zocht.
Er bleef haar maar een keuze :
ich musste entweder die reizenden Vergnügungen oder die erquickenden innerlichten Emfindungen entbehren.
Het pleit was al beslist, want ook als er iets naar zinnelijke vreugde zweemde, kon zij er niet meer van genieten.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 8 )
Het zou haar weinig moeite hebben gekost, de voorkeur te geven aan het goede, ten nadele van het bekoorlijke, was daar niet de angst, Narziss te verliezen. Tot zij ontdekte, dat de band die haar aan Narziss bond, maar zwak was.
Ich erkannte auf einmal, dass es nur eine Glasglocke sei, die mich in den luftleeren Raum sperrte ; nur noch so viel Kraft, sie entzwei zu schlagen, und du bist gerettet !
En dus liet ze haar masker vallen.
aber das Thermometer, das vorher in heissem Wasser gestanden, hing nun an der natürlichen Luft ; es konnte nicht höher steigen, als die Atmosphäre warm war.
Narziss begon vreemd te doen, maar hoe verder hij zich terug trok, hoe dieper haar thermometer viel. De familie begon zich vragen te stellen. Zij wilde nog steeds verder met Narziss, maar haar eigen geluk wou zij zelf in de hand houden.
Da ich mich so lange im stillen vorbereitet hatte, so waren mir die Debatten hierüber eher angenehm als verdriesslich.
Haar moeder had in haar jeugd gelijkaardige gedachten gehad, deze waren echter nooit tot volle wasdom gekomen. De discussies met haar vader waren soms heel emotioneel, maar toegeven aan haar inzichten, neen, dat wilde ze niet.
dass ich lieber mein Vaterland, Eltern und Freunde verlassen und mein Brot in der Fremde verdienen, als gegen meine Einsichten handeln wolle.
Tenslotte was ook hij overtuigd van haar (groot) gelijk.
Er werd wel over geroddeld, zowel in de stad, als aan het hof. Desondanks
Ich liebte ihn (Narziss) zärtlich, gleichsam auf das neue und viel gesetzter als vorher.
Zij liet haar overtuiging zich verder ontwikkelen, en toen zij voelde klaar te zijn, schreef zij Narziss een kort briefje, om te vragen waarom hij niet meer kwam. Zij ontving een vaag antwoord.
Negen maanden later werd hij dan eindelijk bevorderd, en hij vroeg, zoals beloofd, haar hand, op voorwaarde dat
dass ich als Gattin eines Mannes, der ein Haus machen müsste, meine Gesinnungen würde zu ändern haben.
Dit was het einde van de relatie met Narziss. Maar pas toen zij hem gelukkig getrouwd wist, werd zij helemaal rustig.
Wordt vervolgd ...
Het zou haar weinig moeite hebben gekost, de voorkeur te geven aan het goede, ten nadele van het bekoorlijke, was daar niet de angst, Narziss te verliezen. Tot zij ontdekte, dat de band die haar aan Narziss bond, maar zwak was.
Ich erkannte auf einmal, dass es nur eine Glasglocke sei, die mich in den luftleeren Raum sperrte ; nur noch so viel Kraft, sie entzwei zu schlagen, und du bist gerettet !
En dus liet ze haar masker vallen.
aber das Thermometer, das vorher in heissem Wasser gestanden, hing nun an der natürlichen Luft ; es konnte nicht höher steigen, als die Atmosphäre warm war.
Narziss begon vreemd te doen, maar hoe verder hij zich terug trok, hoe dieper haar thermometer viel. De familie begon zich vragen te stellen. Zij wilde nog steeds verder met Narziss, maar haar eigen geluk wou zij zelf in de hand houden.
Da ich mich so lange im stillen vorbereitet hatte, so waren mir die Debatten hierüber eher angenehm als verdriesslich.
Haar moeder had in haar jeugd gelijkaardige gedachten gehad, deze waren echter nooit tot volle wasdom gekomen. De discussies met haar vader waren soms heel emotioneel, maar toegeven aan haar inzichten, neen, dat wilde ze niet.
dass ich lieber mein Vaterland, Eltern und Freunde verlassen und mein Brot in der Fremde verdienen, als gegen meine Einsichten handeln wolle.
Tenslotte was ook hij overtuigd van haar (groot) gelijk.
Er werd wel over geroddeld, zowel in de stad, als aan het hof. Desondanks
Ich liebte ihn (Narziss) zärtlich, gleichsam auf das neue und viel gesetzter als vorher.
Zij liet haar overtuiging zich verder ontwikkelen, en toen zij voelde klaar te zijn, schreef zij Narziss een kort briefje, om te vragen waarom hij niet meer kwam. Zij ontving een vaag antwoord.
Negen maanden later werd hij dan eindelijk bevorderd, en hij vroeg, zoals beloofd, haar hand, op voorwaarde dat
dass ich als Gattin eines Mannes, der ein Haus machen müsste, meine Gesinnungen würde zu ändern haben.
Dit was het einde van de relatie met Narziss. Maar pas toen zij hem gelukkig getrouwd wist, werd zij helemaal rustig.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 9)
Zij gaf toe, dat haar ondertussen nog andere huwelijksaanbiedingen gedaan waren, die zij allemaal afsloeg. De maand mei bracht mooi weer, en een onbeschrijfelijke gemoedsrust. En aangezien zij zich voor haar vroomheid niet schaamde, verborg zij ook haar liefde voor kunst en wetenschap niet.
statt der grossen Welt, die ich verlassen hatte oder vielmehr die mich verliess, bildete sich eine kleinere um mich her, die weit reicher und unterhaltender war
En haar nieuwe kennissen waren niet alleen uit de buurt, neen, er waren ook vreemden bij.
Meine Geschichte war ruchtbar geworden, und es waren viele Menschen neugierig, das Mädchen zu sehen, die Gott mehr schätzte als Bräutigam.Es war damals überhaupt eine gewisse religiöse Stimmung in Deutschland bemerkbar.
Zij leerde een grafelijke familie kennen, die haar ook kennis liet maken met een groot deel van de adellijken uit het rijk.
En nog op een andere manier werd zij terug in de wereld gevoerd, namelijk via een stiefbroer van haar vader. Al hoewel zij dacht dat
so schonend, teilnemend und verständig er mit mir über meine Gesinnungen sprach, so war es mir doch auffallend, dass er von dem, worin der Grund aller meiner Handlungen lag, offenbar keinen Begriff hatte.
Eigenlijk had hij zijn oog op haar jongste zuster laten vallen, en haarzelf,
indem er mir den Platz einer Stiftsdame verschaffte,
terwijl de zus
Sie ward Hofdame an einem benachbarten Hofe ... zur Aufsicht und Ausbildung
Vroeger zou zij door de geschapen verhoudingen zeer verward geweest zijn,
nun aber war ich bei allem, was mich umgab, sehr gelassen
Maar de reis had haar zeer vermoeid,
so überfiel mich ein Blutsturz
Hieruit onthield zij dat niets haar aan de wereld bond, en dit redde haar leven. Ondertussen werd haar moeder ziek, en het zou vijf jaar duren
ehe sie die Schuld der Natur zahlte
En ook de gezondheid van haar vader ging achteruit.
Bei diesen Stürmen fühlte ich meine körperliche Schwäche am meisten, weil sie mich hinderte, meine heiligsten, liefsten Pflichten zu erfüllen, oder mir doch ihre Ausübung äusserst beschwerllich machte
Zij ervoer dit als beproevingen van haar geloof.
Die gerade Richtung meines Herzens zu Gott, den Umgang mit den "beloved ones" hatte ich gesucht und gefunden, und das war, was mir alles erleichterte
God liet haar nooit zonder antwoord. Maar het loonde niet, hierover in detail te treden.
Er war mir nahe, ich war vor ihm. ... ich ergab mich völlig dem Hallischen Bekehrungssystem ...
Wordt vervolgd ...
Zij gaf toe, dat haar ondertussen nog andere huwelijksaanbiedingen gedaan waren, die zij allemaal afsloeg. De maand mei bracht mooi weer, en een onbeschrijfelijke gemoedsrust. En aangezien zij zich voor haar vroomheid niet schaamde, verborg zij ook haar liefde voor kunst en wetenschap niet.
statt der grossen Welt, die ich verlassen hatte oder vielmehr die mich verliess, bildete sich eine kleinere um mich her, die weit reicher und unterhaltender war
En haar nieuwe kennissen waren niet alleen uit de buurt, neen, er waren ook vreemden bij.
Meine Geschichte war ruchtbar geworden, und es waren viele Menschen neugierig, das Mädchen zu sehen, die Gott mehr schätzte als Bräutigam.Es war damals überhaupt eine gewisse religiöse Stimmung in Deutschland bemerkbar.
Zij leerde een grafelijke familie kennen, die haar ook kennis liet maken met een groot deel van de adellijken uit het rijk.
En nog op een andere manier werd zij terug in de wereld gevoerd, namelijk via een stiefbroer van haar vader. Al hoewel zij dacht dat
so schonend, teilnemend und verständig er mit mir über meine Gesinnungen sprach, so war es mir doch auffallend, dass er von dem, worin der Grund aller meiner Handlungen lag, offenbar keinen Begriff hatte.
Eigenlijk had hij zijn oog op haar jongste zuster laten vallen, en haarzelf,
indem er mir den Platz einer Stiftsdame verschaffte,
terwijl de zus
Sie ward Hofdame an einem benachbarten Hofe ... zur Aufsicht und Ausbildung
Vroeger zou zij door de geschapen verhoudingen zeer verward geweest zijn,
nun aber war ich bei allem, was mich umgab, sehr gelassen
Maar de reis had haar zeer vermoeid,
so überfiel mich ein Blutsturz
Hieruit onthield zij dat niets haar aan de wereld bond, en dit redde haar leven. Ondertussen werd haar moeder ziek, en het zou vijf jaar duren
ehe sie die Schuld der Natur zahlte
En ook de gezondheid van haar vader ging achteruit.
Bei diesen Stürmen fühlte ich meine körperliche Schwäche am meisten, weil sie mich hinderte, meine heiligsten, liefsten Pflichten zu erfüllen, oder mir doch ihre Ausübung äusserst beschwerllich machte
Zij ervoer dit als beproevingen van haar geloof.
Die gerade Richtung meines Herzens zu Gott, den Umgang mit den "beloved ones" hatte ich gesucht und gefunden, und das war, was mir alles erleichterte
God liet haar nooit zonder antwoord. Maar het loonde niet, hierover in detail te treden.
Er war mir nahe, ich war vor ihm. ... ich ergab mich völlig dem Hallischen Bekehrungssystem ...
Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 26 Dec 2008, 22:36, 1 keer totaal gewijzigd.
-
Gast
Opmerkingen 9, het "Hallische bekeringssysteem"
Wat meer uitleg vind je in volgende tekst over het piëtisme.
http://books.google.be/books?id=m-rxK5n ... &ct=result
August Hermann Francke (http://de.wikipedia.org/wiki/August_Hermann_Francke) was de grondlegger van het piëtisme. Zijn innerlijke ontwikkeling voltrok zich in drie stappen : genieten van het leven, wroeging en innerlijke verlichting die tot geluk leidde.
Wat meer uitleg vind je in volgende tekst over het piëtisme.
http://books.google.be/books?id=m-rxK5n ... &ct=result
August Hermann Francke (http://de.wikipedia.org/wiki/August_Hermann_Francke) was de grondlegger van het piëtisme. Zijn innerlijke ontwikkeling voltrok zich in drie stappen : genieten van het leven, wroeging en innerlijke verlichting die tot geluk leidde.
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 10)
Tien jaren hield zij zich hier mee bezig, maar het probleem van de hel werd niet opgelost. Zij kon zich deze gewoon niet voorstellen.
Nicht einen Augenblick ist mir eine Furch vor der Hölle angekommen, ...
Tijdens deze tien jaren werd zij dikwijls beproefd, onder andere bij het overlijden van haar moeder. Dit leverde haar onder andere het verwijt op, niet ernstig te kunnen zijn, al hoewel
An Ernst wollte ich es auch nicht fehlen lassen, maar
Wenn ich an Gott dachte, war ich heiter und vergnügt
Het zich afkeren van vrienden en kennissen in geestelijke zaken schonk haar ook de moed, ook bij uiterlijke zaken haar eigen weg te gaan.
En nog steeds
das Ding, das man Sünde nennt, kannte ich noch gar nicht
Het zoetste genot van haar levenskrachten bleef voor haar de omgang met haar onzichtbare vriend, God. En zij liet graag alles, wat deze omgang verstoorde, achterwege. Maar dit was zoals een zieke, zonder medicijnen, het met een dieet probeerde.
Tegen de wensen van haar vrienden begon zij een nieuwe relatie met een man. In haar ogen was dit met toelating van haar onzichtbare gids.
Wordt vervolgd ...
Tien jaren hield zij zich hier mee bezig, maar het probleem van de hel werd niet opgelost. Zij kon zich deze gewoon niet voorstellen.
Nicht einen Augenblick ist mir eine Furch vor der Hölle angekommen, ...
Tijdens deze tien jaren werd zij dikwijls beproefd, onder andere bij het overlijden van haar moeder. Dit leverde haar onder andere het verwijt op, niet ernstig te kunnen zijn, al hoewel
An Ernst wollte ich es auch nicht fehlen lassen, maar
Wenn ich an Gott dachte, war ich heiter und vergnügt
Het zich afkeren van vrienden en kennissen in geestelijke zaken schonk haar ook de moed, ook bij uiterlijke zaken haar eigen weg te gaan.
En nog steeds
das Ding, das man Sünde nennt, kannte ich noch gar nicht
Het zoetste genot van haar levenskrachten bleef voor haar de omgang met haar onzichtbare vriend, God. En zij liet graag alles, wat deze omgang verstoorde, achterwege. Maar dit was zoals een zieke, zonder medicijnen, het met een dieet probeerde.
Tegen de wensen van haar vrienden begon zij een nieuwe relatie met een man. In haar ogen was dit met toelating van haar onzichtbare gids.
Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 27 Dec 2008, 23:19, 1 keer totaal gewijzigd.
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 11)
Zijn naam was Philo.
Er ward bald der innige Freund des Hauses ... so waren wir bald vertraute Freunde
En hoewel zij zich niet wenste te mengen in wereldse aangelegenheden, toch bleef zij graag op de hoogte van het reilen en zeilen in de omgeving. Haar interesse in het wereldse en het religieuze verschilt duidelijk van elkaar :
Von weltlichen Dingen liebte ich mir eine gefühllose Deutlichkeit zu schaffen; Empfindung, Innigkeit, Neigung bewahrte ich für meinen Gott, für die Meinigen und für meine Freunde
Sommige vrienden legden wat jaloezie aan de dag, maar aangezien God haar geen teken van afkeuring gaf, ging zij op de ingeslagen weg verder.
Philo leek in de verte wat op Narziss, maar hij was vromer. Het was ook hij, die haar inlichtte over de echte verhoudingen tussen de voorname personen, die zij had leren kennen.
Philo nam haar meer en meer in vertrouwen
und auch zuletzt entdeckte er mir nur so viel, dass ich das Schlimmste vermuten kontte
Zij zag in hem een Agathon (lees meer hierover in http://en.wikipedia.org/wiki/Agathon). Wat verder in het verhaal zijn er ook verwijzingen naar David. Beide verwijzingen dragen bij tot het begrijpen van de aard van de bekentenissen van Philo.
En het werd haar ook duidelijk
Du bist nicht besser als er
en het begrip "zonde" begon langzaam door te dringen tot haar.
Bei allem Bösen, das ich in mir entdeckte, hatte ich Ihn lieb und hasste, was ich fühlte ...
Zij wou van deze ziekte genezen, en zij was er van overtuigd, dat der grosse Arzt (God) haar zijn hulp niet zou weigeren. De vraag was nu "HOE".
Wordt vervolgd ...
Zijn naam was Philo.
Er ward bald der innige Freund des Hauses ... so waren wir bald vertraute Freunde
En hoewel zij zich niet wenste te mengen in wereldse aangelegenheden, toch bleef zij graag op de hoogte van het reilen en zeilen in de omgeving. Haar interesse in het wereldse en het religieuze verschilt duidelijk van elkaar :
Von weltlichen Dingen liebte ich mir eine gefühllose Deutlichkeit zu schaffen; Empfindung, Innigkeit, Neigung bewahrte ich für meinen Gott, für die Meinigen und für meine Freunde
Sommige vrienden legden wat jaloezie aan de dag, maar aangezien God haar geen teken van afkeuring gaf, ging zij op de ingeslagen weg verder.
Philo leek in de verte wat op Narziss, maar hij was vromer. Het was ook hij, die haar inlichtte over de echte verhoudingen tussen de voorname personen, die zij had leren kennen.
Philo nam haar meer en meer in vertrouwen
und auch zuletzt entdeckte er mir nur so viel, dass ich das Schlimmste vermuten kontte
Zij zag in hem een Agathon (lees meer hierover in http://en.wikipedia.org/wiki/Agathon). Wat verder in het verhaal zijn er ook verwijzingen naar David. Beide verwijzingen dragen bij tot het begrijpen van de aard van de bekentenissen van Philo.
En het werd haar ook duidelijk
Du bist nicht besser als er
en het begrip "zonde" begon langzaam door te dringen tot haar.
Bei allem Bösen, das ich in mir entdeckte, hatte ich Ihn lieb und hasste, was ich fühlte ...
Zij wou van deze ziekte genezen, en zij was er van overtuigd, dat der grosse Arzt (God) haar zijn hulp niet zou weigeren. De vraag was nu "HOE".
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 12)
Waarom waren de gruwelen in haar ziel niet losgebarsten zoals bij David, toen hij Batseba bemerkte ?
Ook in de zedenleer kon zij geen troost vinden.
Toen kwan zij tot de vaststelling, dat zij de woorden
das Blut Jesu Christi uns von allen Sünden reinige
nog nooit begrepen had. En wat betekende glauben ? Ervaringen, waarbij woorden te kort schieten. Toen zij zich hiervan bewust werd, merkte zij, dat zij deze zielstoestand reeds eerder ervaren had, zij het in minder sterke mate.
Meine Freude war unbeschreiblich, und ob ich gleich niemand etwas davon entdeckte, so merkten doch die Meinigen eine ungewöhnliche Heiterkeit an mir, ohne begreifen zu können, was die Ursache meines Vergnügens wäre. Hätte ich doch immer geschwiegen, und die reine Stimmung in meiner Seele zu erhalten gesucht !
De voorbije tien jaar was zij dan steeds gevlucht in een fantasie, gevuld met beelden van God, zoals kerken, klokken, orgels, voordrachten ... En ook nu greep zij daar naar terug. Maar de teleurstelling was groot.
Diese Prediger stumpften sich die Zähne an den Schalen ab, indessen ich den Kern genoss.
En zij greep terug naar een paar boeken, die zij van Philo gekregen had. Het waren boeken uit herrnhutische kringen. En daar vond zij uiteindelijk teksten die verwezen naar wat zij voelde. Ook werd zij aangetrokken door
die Originalität und Naivetät der Ausdrücke
en zij besloot Philo om meer boeken te vragen. Na een openhartig gesprek met hem, geloofde zij
auch bei ihm sei eine völlige Sinnesänderung bewirkt worden
En zo werd zij een
herrnhutische Schwester
wat zij echter voor haar biechtvader moest verbergen, vanwege zijn afkeer van deze protestants-christelijke geloofsgemeenschap.
http://de.wikipedia.org/wiki/Herrnhuter ... dergemeine
Leider sollte dieser würdige Mann an mir und andern viele Betrübnis erleben !
Wordt vervolgd ...
Waarom waren de gruwelen in haar ziel niet losgebarsten zoals bij David, toen hij Batseba bemerkte ?
Ook in de zedenleer kon zij geen troost vinden.
Toen kwan zij tot de vaststelling, dat zij de woorden
das Blut Jesu Christi uns von allen Sünden reinige
nog nooit begrepen had. En wat betekende glauben ? Ervaringen, waarbij woorden te kort schieten. Toen zij zich hiervan bewust werd, merkte zij, dat zij deze zielstoestand reeds eerder ervaren had, zij het in minder sterke mate.
Meine Freude war unbeschreiblich, und ob ich gleich niemand etwas davon entdeckte, so merkten doch die Meinigen eine ungewöhnliche Heiterkeit an mir, ohne begreifen zu können, was die Ursache meines Vergnügens wäre. Hätte ich doch immer geschwiegen, und die reine Stimmung in meiner Seele zu erhalten gesucht !
De voorbije tien jaar was zij dan steeds gevlucht in een fantasie, gevuld met beelden van God, zoals kerken, klokken, orgels, voordrachten ... En ook nu greep zij daar naar terug. Maar de teleurstelling was groot.
Diese Prediger stumpften sich die Zähne an den Schalen ab, indessen ich den Kern genoss.
En zij greep terug naar een paar boeken, die zij van Philo gekregen had. Het waren boeken uit herrnhutische kringen. En daar vond zij uiteindelijk teksten die verwezen naar wat zij voelde. Ook werd zij aangetrokken door
die Originalität und Naivetät der Ausdrücke
en zij besloot Philo om meer boeken te vragen. Na een openhartig gesprek met hem, geloofde zij
auch bei ihm sei eine völlige Sinnesänderung bewirkt worden
En zo werd zij een
herrnhutische Schwester
wat zij echter voor haar biechtvader moest verbergen, vanwege zijn afkeer van deze protestants-christelijke geloofsgemeenschap.
http://de.wikipedia.org/wiki/Herrnhuter ... dergemeine
Leider sollte dieser würdige Mann an mir und andern viele Betrübnis erleben !
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 13)
Zo korrespondeerde haar biechtvader met iemand die hij als vroom man leerde waarderen. Nadat deze zich een tijd met de Herrnhuter had opgehouden, brak hij (in schijn) met hen, om door de biechtvader als held binnengehaald te worden. Aangezien er bij haar thuis geen gasten meer ontvangen werden, duurde het vrij lang, vooraleer zij hem ontmoette.
Op een dag bezocht zij een zieke vriendin, en zij bevond zich ineens in een groep herrnhutische vrouwen. Helaas kon zij niet dikwijls uitgaan, en het duurde nog een tijd, vooraleer zij de volledige gemeenschap had leren kennen. Niet iedereen in de groep was trouwens een overtuigd gelovige.
wie sie dadurch auch nicht mehr als ehemals durch die kirchlich symbolische Sprache gefördert waren
Maar dat stoorde niet.
Toen de biechtvader echter ontdekte dat veel van zijn trouwste aanhangers eigenlijk Herrnhuter waren, barstte er een schandaal los. Zij zelf bleef van kritiek gespaard. Zij kon het trouwens niet opbrengen, tegen haar biechtvader in te gaan.
Ich hatte niemals einen Menschen ohne Schwäche gesehen, nur ist sie auffallender bei vorzüglichen Menschen.
Maar
Gott fasste die Sache kürzer und nahm ihn zu sich.
En toen werd haar zus uitgehuwelijkt. De grote weldoener was hun oom. Het huwelijk vond trouwens in zijn slot plaats.
Zum erstenmal in meinem Leben erregte mir der Eintritt in ein Haus Bewunderung.
Philo voelde zich als met heet water overgoten. Op haar vraag waarom antwoordde hij
Es ist mir allezeit so, wen ich eine Kopulation ansehe ...
Aangezien het feest meerdere dagen duurde, had oom voor het nodige vermaak gezorgd, voor elke leeftijd wat wils. Zij zelf praatte veel met hem, waarbij ook het religieuze ter sprake kwam. Een zei zij
Beschämen Sie mich nicht zu sehr, lieber Oheim, durch die Gefälligkeit, in meiner Sprache zu reden ...dass ich es in Ihrer eigensten Sprache zu hören wünschte ... und ich will alsdann, was ich mir davon nicht ganz zueignen kann, schon zu übersetzen suchen.
Hij sprak onder andere over de eigen wil.
Des Menschen grösstes Verdienst bleibt wohl, wenn er die Umstände soviel als möglich bestimmt und sich so wenig als möglich von ihnen bestimmen lässt.
Wordt vervolgd ...
Zo korrespondeerde haar biechtvader met iemand die hij als vroom man leerde waarderen. Nadat deze zich een tijd met de Herrnhuter had opgehouden, brak hij (in schijn) met hen, om door de biechtvader als held binnengehaald te worden. Aangezien er bij haar thuis geen gasten meer ontvangen werden, duurde het vrij lang, vooraleer zij hem ontmoette.
Op een dag bezocht zij een zieke vriendin, en zij bevond zich ineens in een groep herrnhutische vrouwen. Helaas kon zij niet dikwijls uitgaan, en het duurde nog een tijd, vooraleer zij de volledige gemeenschap had leren kennen. Niet iedereen in de groep was trouwens een overtuigd gelovige.
wie sie dadurch auch nicht mehr als ehemals durch die kirchlich symbolische Sprache gefördert waren
Maar dat stoorde niet.
Toen de biechtvader echter ontdekte dat veel van zijn trouwste aanhangers eigenlijk Herrnhuter waren, barstte er een schandaal los. Zij zelf bleef van kritiek gespaard. Zij kon het trouwens niet opbrengen, tegen haar biechtvader in te gaan.
Ich hatte niemals einen Menschen ohne Schwäche gesehen, nur ist sie auffallender bei vorzüglichen Menschen.
Maar
Gott fasste die Sache kürzer und nahm ihn zu sich.
En toen werd haar zus uitgehuwelijkt. De grote weldoener was hun oom. Het huwelijk vond trouwens in zijn slot plaats.
Zum erstenmal in meinem Leben erregte mir der Eintritt in ein Haus Bewunderung.
Philo voelde zich als met heet water overgoten. Op haar vraag waarom antwoordde hij
Es ist mir allezeit so, wen ich eine Kopulation ansehe ...
Aangezien het feest meerdere dagen duurde, had oom voor het nodige vermaak gezorgd, voor elke leeftijd wat wils. Zij zelf praatte veel met hem, waarbij ook het religieuze ter sprake kwam. Een zei zij
Beschämen Sie mich nicht zu sehr, lieber Oheim, durch die Gefälligkeit, in meiner Sprache zu reden ...dass ich es in Ihrer eigensten Sprache zu hören wünschte ... und ich will alsdann, was ich mir davon nicht ganz zueignen kann, schon zu übersetzen suchen.
Hij sprak onder andere over de eigen wil.
Des Menschen grösstes Verdienst bleibt wohl, wenn er die Umstände soviel als möglich bestimmt und sich so wenig als möglich von ihnen bestimmen lässt.
Wordt vervolgd ...
-
Gast
Boek 6, Bekenntnisse einer schönen Seele (vervolg 14)
Er volgde nu uitvoerige gesprekken met haar oom, over de schepping, over de scheppende kracht, over morele waarden (waaronder ook het kwade), over de mens.
Der Mensch is zu einer beschränkten Lage geboren, ... er gewöhnt sich, die Mittel zu benutzen, die ihm gleich zur Hand sind ; sobald er aber ins Weite kommt, weiss er weder, was er will, noch was er soll ...
...
ohne Ernst ist in der Welt nichts möglich, und unter denen, die wir gebildete Menschen nennen, ist eigentlich wenig Ernst zu finden
De gesprekken werden soms verduidelijkt aan de hand van concrete dingen in het slot, zoals schilderijen :
Gute Gemüter sehen so gerne den Finger Gottes in der Natur ; warum sollte man nicht auch der Hand seines Nachahmers einige Betrachtung schenken ?
Samen met Philo maakte zij ook kennis met de rijke bibliotheek van oom, als ook met een eenzame stille bewoner van het slot (arts en natuuronderzoeker), die hen het naturaliënkabinet toonde.
Oom sprak ook met haar wat hij dacht te doen voor haar pas gehuwde zus.
Tenslotte eindigden de feestelijkheden, en keerde iedereen in het gewone leven terug. De kunstwerken, die haar oom haar blijft toezenden, vergeleek zij met boeken :
Ein schöner DRuck gefällt wohl ; aber wer wird ein Buch des Druckes wegen in die Hand nehmen ?
Wordt vervolgd ...
Er volgde nu uitvoerige gesprekken met haar oom, over de schepping, over de scheppende kracht, over morele waarden (waaronder ook het kwade), over de mens.
Der Mensch is zu einer beschränkten Lage geboren, ... er gewöhnt sich, die Mittel zu benutzen, die ihm gleich zur Hand sind ; sobald er aber ins Weite kommt, weiss er weder, was er will, noch was er soll ...
...
ohne Ernst ist in der Welt nichts möglich, und unter denen, die wir gebildete Menschen nennen, ist eigentlich wenig Ernst zu finden
De gesprekken werden soms verduidelijkt aan de hand van concrete dingen in het slot, zoals schilderijen :
Gute Gemüter sehen so gerne den Finger Gottes in der Natur ; warum sollte man nicht auch der Hand seines Nachahmers einige Betrachtung schenken ?
Samen met Philo maakte zij ook kennis met de rijke bibliotheek van oom, als ook met een eenzame stille bewoner van het slot (arts en natuuronderzoeker), die hen het naturaliënkabinet toonde.
Oom sprak ook met haar wat hij dacht te doen voor haar pas gehuwde zus.
Tenslotte eindigden de feestelijkheden, en keerde iedereen in het gewone leven terug. De kunstwerken, die haar oom haar blijft toezenden, vergeleek zij met boeken :
Ein schöner DRuck gefällt wohl ; aber wer wird ein Buch des Druckes wegen in die Hand nehmen ?
Wordt vervolgd ...
Wie is er online
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 1 gast